Hội thảo quốc tế “Những thách thức về sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo: So sánh pháp luật của quốc gia Châu Á”

Sáng 05/12, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức Hội thảo quốc tế “Những thách thức về sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo: So sánh pháp luật của quốc gia Châu Á”.

Các đại biểu cùng nhau chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo quốc tế “Những thách thức về sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo: So sánh pháp luật của quốc gia Châu Á”.

Tham dự hội thảo, về phía khách mời có Giáo sư Xuan Thao Nguyen - Giám đốc Trung tâm Luật Châu Á; Giáo sư Elizabeth Porter - Trường Luật, Đại học Washington; Tiến sĩ Pratyush Nath Upreti - Giám đốc chương trình - LLM Luật Sở hữu trí tuệ, Đại học Queen, Belfast (Anh); Phó Giáo sư Jie Cheng - Phó Trưởng khoa Chương trình Sau đại học, Trường Luật Peter A. Allard, Đại học British Columbia, Canada; Tiến sĩ Magdalena Łągiewska - Giám đốc Viện Khổng Tử, Đại học Gdańsk (Ba Lan); TS. Nguyễn Thị Phương Châm - Trường Đại học Luật, Đại học Quốc Gia Hà Nội.

Về phía Trường Đại học Luật Hà Nội có PGS.TS Vũ Thị Lan Anh - Phó Hiệu trưởng thường trực, PGS.TS Tô Văn Hòa - Phó Hiệu trường; TS Hoàng Ly Anh – Q.Trưởng phòng Khoa học và Công nghệ; PGS.TS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Khoa Pháp luật dân sự cùng các thầy cô đại diện các khoa chuyên môn của Nhà trường.

Toàn cảnh hội thảo.

Trong không khí sôi động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang định hình lại tương lai của nhân loại. Từ những ứng dụng nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày cho đến những đột phá khoa học công nghệ mang tính cách mạng, AI đã chứng minh sức mạnh và tiềm năng vô hạn của mình. Tuy nhiên, cùng với những lợi ích to lớn mà AI mang lại, chúng ta cũng phải đối mặt với những thách thức mới, đặc biệt là trong lĩnh vực bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Việt Nam, với tư cách là một quốc gia đang phát triển nhanh chóng, đã nhận thức rõ tầm quan trọng của AI đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích nghiên cứu và ứng dụng AI, đồng thời xây dựng khung pháp lý để quản lý và phát triển công nghệ này một cách bền vững. Tuy nhiên, việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm của AI vẫn còn là một vấn đề mới mẻ và đặt ra nhiều câu hỏi.

Trên trường quốc tế, các quốc gia cũng đang tích cực tham gia vào cuộc đua phát triển AI và xây dựng hệ thống pháp luật để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực này. Các tổ chức quốc tế như WIPO (Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới) đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các khuôn khổ pháp lý quốc tế về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho AI. Tuy nhiên, do tính chất đặc thù của AI, việc áp dụng các quy định hiện hành vào lĩnh vực này vẫn còn nhiều hạn chế. Trong đó, Châu Á là một khu vực có nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng và đóng góp ngày càng lớn vào sự phát triển của công nghệ AI. Các quốc gia châu Á đang tích cực tham gia vào cuộc đua phát triển AI, đồng thời cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự trong việc bảo vệ sở hữu trí tuệ. Việc so sánh và học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác trong khu vực sẽ giúp chúng ta tìm ra những giải pháp phù hợp nhất cho từng quốc gia.

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Vũ Thị Lan Anh cho biết, Sở hữu trí tuệ là một khái niệm pháp lý được xây dựng để bảo vệ các sáng tạo của con người, khuyến khích đổi mới và đầu tư. Tuy nhiên, khi AI có khả năng tạo ra những sáng tạo độc đáo, rất nhiều câu hỏi, cũng như thách thức đã được đặt ra như vấn đề xác định tác giả, việc xem xét tính mới, tính sáng tạo, khả năng thực thi quyền sở hữu trí tuệ… Rõ ràng là để trả lời cho những câu hỏi này không hề đơn giản, và nó đòi hỏi chúng ta phải xem xét lại những nguyên tắc cơ bản của pháp luật sở hữu trí tuệ.

Không chỉ dừng lại ở đó, sự phát triển vượt bậc của AI, bên cạnh những thành tựu to lớn về đổi mới sáng tạo trong nhiều lĩnh vực, lại đồng thời phát sinh những thách thức về an ninh, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự và an ninh mạng; những thách thức về vấn đề đạo đức như quyền riêng tư, trách nhiệm pháp lý, và sự công bằng xã hội; những thách thức về nguồn nhân lực và đe dọa đối với việc làm trong xã hội…

Để giải quyết những thách thức này, chúng ta cần hoàn thiện khung pháp lí hiện hành để phù hợp với thực tiễn của kỉ nguyên AI; xây dựng các cơ chế quản lí hiệu quả để giám sát và kiểm soát việc sử dụng AI, đảm bảo rằng AI được phát triển và ứng dụng một cách có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật. Đồng thời, việc hợp tác quốc tế là vô cùng cần thiết để xây dựng một khuôn khổ pháp lý thống nhất về sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên AI. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh và khuyến khích đổi mới sáng tạo trên toàn cầu.

Phó Hiệu trưởng Vũ Thị Lan Anh nhấn mạnh, hội thảo chính cơ hội quý báu để chúng ta cùng nhau chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và những ý tưởng sáng tạo nhằm tìm ra những giải pháp hiệu quả cho những thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt. PGS.TS Vũ Thị Lan Anh tin rằng, với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực pháp lí, với sự nỗ lực của tất cả giới trí thức toàn thế giới, chúng ta sẽ xây dựng được một hệ thống pháp luật hoàn thiện để bảo hộ phù hợp và hiệu quả quyền sở hữu tri stuệ đối với AI, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của công nghệ này và mang lại lợi ích cho nhân loại.

PGS.TS Vũ Thị Lan Anh - Phó Hiệu trưởng Nhà trường phát biểu khai mạc.

Hội thảo tập trung vào các vấn đề về chung của sở hữu trí tuệ; đánh giá các thách thức mà trí tuệ nhân tạo đặt ra cho hệ thống pháp luật hiện hành về sở hữu trí tuệ, như quyền tác giả đối với sản phẩm do AI tạo ra, bảo vệ sáng chế trong lĩnh vực công nghệ, và các vấn đề liên quan đến dự liệu; nghiên cứu và so sánh hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ giữa các quốc gia châu Á, từ đó nhận diện những điểm tương đồng và khác biệt, giúp xác định những thách thức cũng như cơ hội hợp tác trong việc điều chỉnh các quy định pháp luật và đề xuất các giải pháp, chính sách và khuyến nghị cụ thể cho việc cải thiện và cập nhật các quy định pháp luật nhằm đảm bảo bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên AI, đồng thời thúc đẩy sự phát triển sáng tạo công nghệ một cách bền vững; So sánh pháp luật của các quốc gia châu Á đối với những thách thức về sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo.

Hội thảo là diễn đàn trao đổi kiến thức giúp các chuyên gia, giảng viên, nhà nghiên cứu và những người làm công tác thực tiễn trong và ngoài nước gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn liên quan đến vấn đề sở hữu trí tuệ trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo AI phát triển, Đồng thời, hội thảo là cơ hội để duy trì và đẩy mạnh các hoạt động chuyên môn của Trường Đại học Luật Hà Nội và thúc đẩy trao đổi chuyên môn với các cơ sở đào tạo khác, trong đó có cơ sở đào tạo nước ngoài.

Một số hình ảnh tại hội thảo

Giáo sư Xuan Thao Nguyen - Giám đốc Trung tâm Luật Châu Á trình bày tham luận "Nội dung AI tạo sinh và quyền tài sản mới".

Tiến sĩ Pratyush Nath Upreti - Giám đốc chương trình - LLM Luật Sở hữu trí tuệ, Đại học Queen, Belfast (Anh) trình bày tham luận "Sở hữu trí tuệ và chủ nghĩa khu vực châu Á (Nam): Hứa hẹn, triển vọng và thách thức".

ThS. Nguyễn Huy Hoàng Nam - Giảng viên Khoa Pháp luật Dân sự trình bày tham luận "Bản chất pháp lý của tài sản ảo: Thách thức cho các Chính phủ - Nhìn từ trường hợp của Việt Nam".

Phó Giáo sư Jie Cheng - Phó Trưởng khoa Chương trình Sau đại học, Trường Luật Peter A. Allard, Đại học British Columbia, Canada trình bày tham luận "Tòa án là cơ quan ra quyết định ở Trung Quốc: Chính sách tư pháp trong các vụ việc liên quan đến tiền điện tử".

TS. Nguyễn Thị Phương Châm - Trường Đại học Luật, Đại học Quốc Gia Hà Nội trình bày tham luận "Suy nghĩ về việc bảo vệ bản quyền cho các tác phẩm do AI tạo ra ở Việt Nam từ góc độ luật so sánh".

ThS. Phạm Duy Khương - Giám đốc Công ty Luật ASL trình bày tham luận "Thách thức về Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong bối cảnh AI và Deepfake tại Việt Nam".

Giáo sư Elizabeth Porter - Trường Luật, Đại học Washington trình bày tham luận "Kiện tập thể về bản quyền trí tuệ nhân tạo".

TS. Nguyễn Thị Anh Thơ - Phó trưởng khoa Khoa Pháp luật thương mại quốc tế trình bày tham luận "Trí tuệ nhân tạo theo pháp luật sáng chế: Góc nhìn của các nước châu Á và các vấn đề pháp lý đặt ra với Việt Nam".

Tiến sĩ Magdalena Łągiewska - Giám đốc Viện Khổng Tử, Đại học Gdańsk (Ba Lan) trình bày tham luận "Các vấn đề về sở hữu trí tuệ trong việc sử dụng AI sáng tạo trong trọng tài thương mại quốc tế: Phản ứng của Trung Quốc đối với vấn đề đầy thách thức này".

PGS.TS Vũ Thị Hải Yến -  Phó trưởng khoa Khoa Pháp luật Dân sự trình bày tham luận "Trí tuệ nhân tạo và quyền tác giả, tiếp cận từ khía cạnh cân bằng lợi ích- xu hướng quốc tế và một số khuyến nghị cho Việt Nam".