Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam

Chiều 19/9, Trường Đại học Luật Hà Nội phối hợp với Viện Chiến lược và khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức Tọa đàm khoa học “Cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, thực trạng và giải pháp hoàn thiện”.

Các đại biểu cùng nhau chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo.

Đồng chủ trì Tọa đàm là TS Hoàng Xuân Châu, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội và TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và khoa học pháp lý.

Phát biểu khai mạc, TS Hoàng Xuân Châu nhấn mạnh, cấu trúc hệ thống pháp luật là vấn đề cốt lõi, bởi đây là mô hình phản ánh cách thức tổ chức, phân định và sắp đặt các thành tố của hệ thống pháp luật một cách khoa học, nhằm xác lập và giải quyết mối quan hệ giữa các thành tố một cách hợp lý. Qua đó, vừa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, vừa giữ được sự phong phú, đa dạng và tính độc lập tương đối của mỗi thành tố.

Ở Việt Nam, những năm đổi mới vừa qua, nhận thức về hệ thống pháp luật nói chung và cấu trúc pháp luật nói riêng đã có bước phát triển khách quan, toàn diện và sâu sắc hơn. Điều này tạo nền tảng thúc đẩy xây dựng, hoàn thiện pháp luật, nâng cao chất lượng thực thi và mang lại nhiều hiệu ứng tích cực. Tuy vậy, vẫn còn những vấn đề cần giải quyết để đáp ứng yêu cầu mới, đặc biệt là việc xác định triết lý định hướng và dự liệu đúng, đầy đủ về quy mô, nội dung các quan hệ xã hội hiện tại và tương lai.

TS Hoàng Xuân Châu, Phó Hiệu trưởng phát biểu tại hội thảo.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Văn Cương cho rằng, Việt Nam đã xây dựng được khung cấu trúc pháp luật cơ bản với Hiến pháp là nền tảng và hơn 200 luật chuyên ngành. Hệ thống pháp luật hiện nay đã có sự phân tầng, phân ngành khá toàn diện với các quy định rõ về hiệu lực pháp lý. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những lĩnh vực mới nổi chưa được điều chỉnh kịp thời, như công nghệ số, kinh tế xanh, kinh tế tần số. Tư duy thiết kế quy phạm pháp luật còn hạn chế, chưa rõ ràng trong việc xác định phạm vi điều chỉnh và mối quan hệ giữa quy định chung và riêng. Một số quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn, gây khó khăn khi áp dụng; có quy định mang tính tuyên ngôn, thiếu tính quy phạm rõ ràng. Cấu trúc phân cấp, phân quyền trong ban hành văn bản pháp luật cũng chưa hợp lý, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện.

Do đó, để hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật, cần nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế về cách thức thiết kế và tổ chức. Đồng thời, phải xác định rõ phạm vi điều chỉnh, mối quan hệ giữa các quy định chung – riêng, tránh chồng chéo, mâu thuẫn. Bên cạnh đó, cần cải thiện cấu trúc phân cấp, phân quyền trong ban hành văn bản pháp luật để đảm bảo tính thống nhất, rõ ràng; tăng cường tính ổn định, khả đoán của hệ thống, đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và khoa học pháp lý phát biểu tại hội thảo.

Tại toạ đàm, các đại biểu đã nghiên cứu, thảo luận về cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam dưới các khía cạnh, góc nhìn cụ thể của từng ngành luật, bao gồm Luật Hiến pháp, Luật Hành chính, Luật Hình sự, Luật Dân sự và các luật có sự đan xen giữa nhiều lĩnh vực, được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp luật khác nhau như Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tài chính ngân hàng, Luật Doanh nghiệp và Đầu tư… nhằm đưa ra những giải pháp hoàn thiện có tính khả thi cho việc hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam.

Một số hình ảnh tại hội thảo